De berichtgeving rond Leonne die een X in haar paspoort heeft gekregen, is in sommige media niet volledig juist. De gebeurtenis is zeker niet gelogen, maar de bewoording ervan kan voor misverstanden zorgen. Hier mijn duiding van de berichtgeving.
Een derde hokje of juist niet?
“Voor het eerst in Nederland kreeg iemand een paspoort zonder geslachtsaanduiding. Leonne Zeegers (57) uit Breda heeft vanaf vandaag een neutrale ‘X’ in het paspoort. Die komt in plaats van de ‘V’ die er tot nu toe stond. Leonne voelt zich als intersekse persoon man noch vrouw.” bericht de Gelderlander.
“Voor het eerst is het geslacht van iemand in een paspoort gewijzigd in een X, van genderneutraal. Leonne Zeegers uit Breda was de eerste bij wie de V van Vrouw is aangepast naar een X.” bericht NOS.
“Dankzij een uitspraak van de rechter mag zij als eerste Nederlander een paspoort aanvragen waarin niet expliciet vermeld staat of ze man of vrouw is. In plaats van een V staat er X/X.” door BN de Stem.
BN de Stem heeft het het meest juist; De aanduiding van het geslacht op het paspoort van Leonne is het open laten van de geslachtsaanduiding. Dit betekent dat er geen derde hokje voor de aanduiding geslacht is aangemaakt, maar juist dat de geslachtsaanduiding niet is te duiden.
Die geslachtsregistratie kon men toch al veranderen?
De regels omtrent het veranderen van je geslacht in je paspoort verschillen per definitie. Er is een groot verschil tussen de wijziging van je geslacht doordat er niet vastgesteld kan worden of je mannelijke of vrouwelijke geslachtskenmerken hebt (bij intersekse personen), of de wijziging van geslachtsregistratie omdat je in transitie gaat van je geboortegeslacht naar je wensgeslacht (bij transgender personen).
Geslachtsregistratie bij intersekse personen
“Bij haar geboorte blijkt ze een geslachtsorgaan te bezitten met zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken. In de dikke 50 jaar die volgen leeft Zeegers eerst als een mannelijke macho en later, na een aantal operaties, als zelfbewuste vrouw.” BN de Stem.
BN de stem bericht hier dat Leonne geboren is als intersekse persoon, waardoor haar geslacht bij geboorte eigenlijk niet vastgesteld kon worden. De aanduiding ‘X’ voor het niet vast kunnen stellen van het geslacht bij de geboorte is pas recentelijk ingevoerd, waardoor Leonne bij haar geboorte een M kreeg.
Baby’s waarvan het geslacht niet duidelijk is werden tot voor kort altijd geopereerd, om er een duiding aan te kunnen geven. Het NNID strijd er voor om deze schadelijke operaties bij de geboorte te criminaliseren, zodat intersekse baby’s standaard een X krijgen op hun geboorteakte waardoor ze op latere leeftijd zelf kunnen beslissen of ze operaties willen, en wat ze in hun paspoort willen hebben staan.
Geslachtsregistratie bij transgenders
“Bij haar geboorte blijkt ze een geslachtsorgaan te bezitten met zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken. In de dikke 50 jaar die volgen leeft Zeegers eerst als een mannelijke macho en later, na een aantal operaties, als zelfbewuste vrouw.” BN de Stem.
In dezelfde zin die aangeeft dat Leonne een intersekse persoon is, wordt ook aangegeven dat zij transgender is. Leonne is opgevoed als man en heeft meer dan 50 jaar als man geleefd. Toen zij erachter kwam dat zij zich een vrouw voelt, heeft zij haar geslachtsregistratie in het paspoort laten wijzigen in een V. Deze binaire wijzigen van het geslacht tussen Man en Vrouw, is toegestaan per wet. Transgenders die geboren zijn als het ene geslacht, maar zich voelen als het gender dat geassocieerd wordt aan het andere geslacht, kunnen hun registratie laten wijzigen zodat het beter past bij het gender dat zij zich voelen.
Staat die geslachtsregistratie dan gelijk aan je gender?
“Voor het eerst is het geslacht van iemand in een paspoort gewijzigd in een X, van genderneutraal.” bericht NOS.
Gender is een moeilijk te gebruiken en begrijpen begrip in deze situatie. Voor transgenders, waarvoor het gaat om het zich voelen van een bepaald gender, is de geslachtsregistratie een middel om dichterbij een bepaald gender te komen. Zo kun je als transman je geslachtsregistratie wijzigen naar man, omdat je wilt dat het past bij het gender (hier: man) dat je je altijd hebt gevoeld. Deze wijziging kun je aanvragen na een goedkeuring van een genderpsycholoog, na een transitieperiode van enkele jaren waarin je de verplichting hebt die genderpsycholoog te overtuigen van jouw man-zijn. Hier gaat de geslachtsregistratie dus om een aanduiding van een gender, waarbij het subjectief is welke geslachtskenmerken dit ‘man-zijn’ heeft, gezien operaties geen verplicht onderdeel zijn van de transitie.
De geslachtsregistratie bij de geboorte is wel op uiterlijke geslachtskenmerken gebaseerd, gezien baby’s nog geen zelf ontwikkeld gender hebben en dus geen psycholoog hoeven te overtuigen. Bij intersekse personen is er niet vast te stellen of zij enkel mannelijke of vrouwelijke geslachtskenmerken hebben, waardoor een X aanduiding om geslacht gaat.
Dus bij de geboorte gaat het om het geslacht, op latere leeftijd om gender?
Nou. Ja, zo lijkt het wel…. maar dat moet nog gaan blijken.
Leonne heeft haar paspoort kunnen wijzigen omdat zij een intersekse persoon is, zo stelde de rechter in dit artikel van de NOS. Bij haar kon er dus niet worden vastgesteld of zij mannelijke of vrouwelijke geslachtskenmerken heeft, waardoor de uitspraak los lijkt te staan van haar gender en enkel draait om geslacht. Maar gezien de berichtgeving over al deze definities en gerelateerde zaken zo warrig is, kan het zo zijn dat de uitspraak van de rechter de deur heeft opengezet voor wijzigingen van de geslachtsregistratie voor mensen die transgender zijn en zich beide of geen van beide genders voelen, waarvoor de X een prachtige erkenning zou zijn.
Geschreven door Booike, op 20 oktober 2018.
Heeft deze duiding jou geholpen, of wil je er wat over kwijt?
Laat het mij weten door te mailen naar pr@cocregionijmegen.nl met in het onderwerp ‘Duiding X op paspoort’.
